Het is twee voor twaalf. Je teamlid heeft zijn deadline wéér gemist. Je voelt de frustratie stijgen. Het liefst zou je nu naar zijn manager lopen en escaleren. Herkenbaar? Dan lees verder, want ik ga je laten zien waarom deze reflex je meer schade doet dan goed.
Als programma- of projectmanager ken je het fenomeen vast: iemand komt zijn afspraken niet na, en jouw eerste gedachte is “ik ga escaleren naar het hoger management.” Op zich logisch – je wilt voortgang, resultaat, actie. Druk zetten werkt toch? Onder druk wordt alles vloeibaar en komt los wat vast zit.
Maar hier zit het probleem: escalatie wordt bijna altijd ingezet als laatste redmiddel. Op het moment dat je de noodknop indrukt, is de situatie al uit de hand gelopen. Het echte probleem was er namelijk altijd al, maar je hebt het gemist. Niet omdat je niet oplettend was, maar omdat je te weinig betrokken was bij je teamleden.
“Als je niet regelmatig met je team de diepte ingaat, ga je de signalen missen die escalatie noodzakelijk maken.”
De verborgen kosten van escalatie
Wat gebeurt er eigenlijk als je escaleert? Je zendt een krachtige boodschap uit: “Ik vertrouw erop dat druk van bovenaf je beter laat functioneren dan onze onderlinge samenwerking.” Die boodschap landt harder dan je denkt.
Ten eerste beschadig je de [relatie met je teamlid]. Vertrouwen verdwijnt, verdedigende houding verschijnt. Ten tweede creëer je een cultuur van angst in plaats van een cultuur van openheid. Mensen gaan problemen verbergen in plaats van vroeg signaleren. En ten derde los je alleen het symptoom op, niet de onderliggende oorzaak.
De keerzijde van druk zetten is reëel. Ja, misschien krijg je op korte termijn resultaat. Maar tegen welke prijs? Burn-outs, verzuim, stille sabotage, talent dat vertrekt. De rekening komt altijd, alleen later.
Verbindend leiderschap als alternatief
Hier komt het mooie nieuws: er is een betere manier. Verbindend leiderschap draait om preventief handelen in plaats van reactief straffen. Het draait om drie kernprincipes:
- Regelmatig contact: Niet alleen standup meetings, maar échte gesprekken waarin je vraagt hoe het gaat
- Signalen vroegtijdig oppikken: Kleine hints dat iemand vastloopt, nog voordat het escaleert
- Psychologische veiligheid creëren: Zodat mensen durven te zeggen “ik loop vast” voordat het te laat is
Dit betekent niet dat je soft wordt of grenzen laat vervagen. Integendeel. Door betrokken te zijn, kun je juist scherper sturen. Je weet wat er speelt, waar de obstakels zitten, en waar je moet ingrijpen voordat het misgaat.
Praktische stappen naar verbindend leiderschap
Hoe doe je dit concreet? Begin met deze drie interventies:
Spreek één-op-één met je teamleden. Niet over taken, maar over de persoon. Hoe gaat het? Waar loop je tegenaan? Wat heb je nodig? Dit voorkomt dat problemen groeien tot crises. Doe dit bij de koffie, neem ze af en toe even apart. Maak het niet te formeel met wekelijkse bila’s. Zorg dat je er bent!
Maak kwetsbaarheid bespreekbaar. Deel zelf ook waar jij tegenaan loopt. Model het gedrag dat je wilt zien. Als jij toegeeft dat je iets lastig vindt, maakt dat het veiliger voor anderen om hetzelfde te doen.
Creëer een “early warning systeem”. Maak afspraken over signalering. Wat zijn rode vlaggen? Wanneer trek je aan de bel? Zorg dat dit geen taboe is, maar een gedeelde verantwoordelijkheid.
Van reactief naar proactief
De kernvraag die je jezelf moet stellen: wil je onder stress druk zetten en mensen beschadigen? Of wil je preventief gerichte interventies doen, zodat je team vanuit haar kracht kan doorwerken?
Succesvol resultaat komt niet van escalatie, maar van weten wat er speelt. Je invloed is groter dan je denkt – niet door macht uit te oefenen, maar door verbinding te maken.
Begin morgen. Kies één teamlid en plan een echt gesprek. Geen agenda, geen taken, gewoon luisteren. Je zult versteld staan van wat je ontdekt en hoe dit preventief werkt.
Wil je meer leren over verbindend leiderschap? Volg dan updates over learnings en best practices in [teammanagement] en [projectleiderschap]. De mensen die vandaag beginnen met verbinden in plaats van escaleren, zijn de leiders van morgen.
